Lời đầu tiên mình muốn nói rõ 1 điều: Nếu bạn nghĩ mình sẽ trình bày cách mở ngân hàng, thẻ tín dụng, hay nhận tiền từ Việt Nam, thì bạn đã hoàn toàn sai lầm. Tuy là những việc đó mình biết thừa nhưng mình không thèm nói đâu. Những cái mình nói dưới đây là vô dụng đối với 90% người đọc – hoàn toàn vô dụng. Tuy nhiên, với 10% người đọc còn lại, nếu các bạn làm theo cẩm nang tài chánh cho người đến Mỹ mình nói, thì tương lai tài chánh của bạn ở Mỹ sẽ chói lọi như đèn bếp 2 giờ sáng.
Bạn sinh ra số phận là người tầm thường
Làm sao bạn sinh ra là người tầm thường được? Bạn là một người có học, có chí. Gia đình bạn có tiền. Bạn tự nhủ với mình sang tới Mỹ rồi thì cuộc đời bạn sẽ khác. Mỹ là xứ sở tự do và đầy cơ hội, tầm thường thế đếch nào được? Nếu bạn cảm thấy ngứa ngáy, đó là điều bình thường.
Đúng, đúng là bạn là người có chí có ăn học. Vậy bạn mường tượng tương lai của người có ăn học như bạn sẽ ra sao? Tìm được một công việc tốt, lên lương đều đều, mua nhà, trả dứt nhà sớm, làm tới 60 tuổi thì nghỉ hưu? Nghe không phải tệ đâu, đỡ hơn là tàn tàn cả đời, tới già vẫn còn lông bông. Chắc bạn sẽ chẳng cần cẩm nang tài chánh cho người đến Mỹ này đâu.
Người Mỹ ai cũng vậy mà. Nước Mỹ giàu như vậy, tại sao mình không làm theo được? Vậy bạn có biết là hơn 50% người Mỹ không thể đối phó nếu như họ cần gấp $1000 để xử lý biến cố gì đó không? Bạn có biết là 50% gia đình Mỹ có ít hơn $25,000 dành dụm không?
50% người Mỹ không có 1 đồng để nghỉ hưu
Vậy còn thống kê gần 50% người lớn tuổi ở Mỹ không có 1 đồng để dành để nghỉ hưu thì sao? Nếu bạn cảm thấy bước đi con đường hơn 90% dân số cùng đi, bạn hoàn toàn có quyền. Bạn không hề sai khi muốn sống một cuộc sống bình thường. Tuy nhiên, cái mình muốn cung cấp cho bạn ở đây là một cơ hội để làm tốt hơn như vậy. Mình không phải là cao nhân gì. Mình sinh ra số phận cũng là 1 người tầm thường. Đó là lí do tại sao mình đọc sách mỗi ngày để hy vọng có thể thay đổi điều đó.
Mình sẽ giải đáp 2 câu hỏi thường gặp của những người sắp qua Mỹ (cẩm nang tài chánh cho người đến Mỹ):
1. Sắp qua Mỹ cần chuẩn bị gì?
2. Nên đầu tư vào cái gì để sinh lợi?
Trước khi đến mỹ cần làm gì?
Tiện thay, việc mà bạn cần làm trước khi đến Mỹ cũng là việc bạn cần làm sau khi đến Mỹ và tiếp tục làm cho đến già: học hỏi. Hiện nay mình thấy có rất nhiều người hỏi những câu hỏi cụ thể như là: Khi đến Mỹ thì cần làm gì? Mở thẻ tín dụng nào? Mở ngân hàng nào? Làm sao để mở Roth IRA/401k?
Vấn đề khi bạn hỏi những câu hỏi này đó là bạn phải chờ người khác trả lời. Và khi có người trả lời, chưa chắc bạn sẽ nhận được 1 câu trả lời chính xác. Những câu hỏi này chỉ là 1 phần rất nhỏ trong nền tảng kiến thức tài chánh và có thể dễ dàng tìm thấy trong bất cứ 1 cuốn sách tài chánh nào. Thay vì hỏi 1 câu hỏi như vậy, mình có thể bỏ 1 tiếng đồ hồ ra đọc hoặc nghe một cuốn sách và đạt được gấp 10 lần lượng kiến thức.
Mình không phải “chuyên gia”
Hơn nữa, bạn nghĩ những người như mình có đủ trình độ để được gọi là “chuyên gia” sao? Nếu đặt mình và 1 người như Dave Ramsay vào chung 1 căn phòng, và cho bạn chọn 1 người để hỏi, bạn sẽ hỏi ai? Tại sao những người như Dave Ramsay, Benjamin Graham viết ra những cuốn sách tràn đầy kinh nghiệm mà bạn có thể download free hoặc bỏ ra $15 để mua mà bạn không mua, lại đi hỏi những người như mình?
Bằng cách đọc sách, bạn có thể lấy kiến thức từ những chuyên gia thực sự. Bất kể ngày đêm, không phải dựa dẫm vào người khác và bạn sẽ tiến bộ nhanh gấp trăm lần đi hỏi trên Facebook. Những người như mình viết ra những bài trong group chỉ là để lấy sự chú ý của bạn và lôi kéo bạn bước vào con đường học hỏi thôi. Mình không phải là nguồn kiến thức đầy đủ cho bạn. Các “cố vấn”và “chuyên gia” mà bạn sẽ gặp ra rả ngày nay không phải là nguồn kiến thức cho bạn. Mua sách và đọc, đó là lời khuyên tốt nhất mình có thể dành cho bất kỳ ai.
Đã qua rồi thời mà chúng ta đọc sách để mộng mơ.
Ngày nay chọn sách để đọc là công cụ để sống còn và cạnh tranh. Nếu bạn cảm thấy đọc sách tốn nhiều thời gian hoặc khó khăn vì tiếng Anh bạn không giỏi, mình chỉ có lời khuyên này: hãy liệt kê những việc mình cần làm, từ dễ tới khó, rồi làm việc khó trước. Không có ai làm việc dễ mà thành công. Làm việc khó trước, thế giới này sẽ thuộc về bạn. Nếu bạn làm việc dễ trước, như là dọn nhà, đi học, tìm việc làm, mua nhà, mua bảo hiểm, sinh con, nuôi con trước, thì sau khi bạn đã làm xong hết những việc đó, bạn còn năng lượng để làm việc khó không?
Nói “Để mình học tiếng Anh một chút đã”, “để mình tìm được việc làm đã”, hay “để mình xin vào trường trước đã” rất dễ dàng. So sánh với việc đọc sách về tài chánh, tất cả những việc khác đều nghe có vẻ quan trọng hơn nhiều. Nhưng mình sẽ cho bạn biết một bí mật: Thế giới này không bị chi phối bởi công nghệ; kỹ sư, bác sĩ, kế toán không điều hành thế giới này; ra đời làm việc không dạy cho bạn cách quản lý tiền bạc.
Tiền bạc là nguồn lực chi phối mọi hoạt động, quốc gia, tầng lớp.
Tiền bạc chi phối cả hạnh phúc và hôn nhân. Bạn nghĩ mình thanh cao? Bạn có biết là lục đục về tiền bạc là lí do gây tan vỡ hạnh phúc gia đình phổ biến nhất không? Bất kỳ người giàu nào đi lên từ hai bàn tay trắng cũng đã từng nghèo và họ đi lên bằng cách hiểu về tiền; bất kỳ 1 cơ ngơi nào cũng bắt nguồn từ mồ hôi và máu. Vậy bạn sẽ là người đổ máu hay nhường cho con cháu mình?
Hãy đọc sách tiếng Anh
Nếu bạn thấy tiếng Anh mình chưa tốt thì có thể đọc song song những cuốn sách đã được dịch ra tiếng Việt. Mình nói song song vì bất kỳ lúc nào bạn cũng phải đọc một cuốn sách tiếng Anh. Không nhanh thì chậm. Vừa đọc vừa tra từ điển. Tiếng Anh cũng như tử thần, bạn không thể tránh được. Bạn cày càng sớm thì thành quả càng cao. Đừng đợi vào trường học tiếng Anh.
Nên đầu tư vào cái gì để sinh lợi?
Ngày nay có rất nhiều hình thức đầu tư. Stock, bond, fund, bảo hiểm, niên kim, địa ốc… Vậy bạn đầu tư vào cái gì là có lợi nhất? Đầu tư vào tất cả. Đó là câu trả lời bạn sẽ nhận được nếu bạn hỏi trên Facebook. Những người trả lời cho bạn thuộc về 2 nhóm:
Nhóm thứ nhất đầu tư vào một cái gì đó và lên tiếng giới thiệu món đó.
Nhóm thứ hai muốn bán cho bạn cái gì đó.
Vậy làm sao bạn phân biệt được nên nghe theo ai? Hay bạn thấy ai viết bùi tai thì nghe theo người đó? Đôi khi bạn gặp may mắn và nghe theo những người đẹp trai; nhưng nếu mình không online bữa đó thì bạn lại trở về con số 0.
Món đầu tư tốt nhất là đầu tư vào bộ óc của mình.
Với kiến thức từ 1 vài cuốn sách bạn có thể phân biệt được ai nói có lý, ai nói không có lý. Chỉ với 60-100 tiếng đồng hồ và $100 tiền sách, bạn có thể tiết kiệm cho mình hàng trăm ngàn, thậm chí hàng triệu Mỹ kim. Đó là hình thức đầu tư lợi nhất.
Có thể sẽ có 1 số người cho rằng mình mèo khen mèo dài đuôi. Cho rằng mình bán cái gì đó hay mình là người ít học nên mình chê bai trường lớp. Hay cho rằng mình là người đã có tiền nên chê bai người khác.
Xin thưa:
Mặc dù mính là người làm trong ngành tài chánh nhưng việc đó không đồng nghĩa với việc mình được dạy về tài chánh cá nhân trong trường. Thậm chí có thể nói, số người làm nghề kế toán và lận đận về tiền bạc là nhiều vô kể. Không thiếu những người tuy là CPA, kế toán trưởng này nọ nhưng tiêu xài vô tội vạ và không biết đầu tư cho bản thân mình, cũng như vô số kỹ sư bác sĩ gặp vấn đề này. Việc tự học hỏi ở đây là do mình tự học bên ngoài chứ không ai dạy trong trường. Mình càng không có cái gì để bán cho bạn.
Mình không chê bai trường lớp.
Mình không phải học cao nhưng cũng không phải ít học. Học hành để có được một công việc thu nhập cao là rất đáng hoan nghênh. Tuy nhiên, việc học thêm về tài chánh là việc học cả đời và lúc nào cũng có kiến thức mới. Tuy là mình không phải khuyến khích bạn “nghỉ học, làm chủ”, mình có thể cam đoan kiến thức về tài chánh sẽ phóng đại kiến thức chuyên môn cũng như con người của bạn.
Nếu bạn làm ít tiền, bạn có thể có 1 cuộc sống thoải mái hơn. Nếu bạn làm ra nhiều tiền, bạn sẽ có khả năng đóng góp cho xã hội. Và đạt được khối tài sản khổng lồ. Nếu bạn không có kiến thức tài chánh, bạn lúc nào cũng phải dựa vào 2 bàn tay của mình để kiếm sống và lúc nào cũng phải lo không biết khi nào mình có thể tự do. Mình không phải chê bai việc đi làm kiếm tiền. Mình muốn đề cao việc xây dựng gia tài của bạn một cách khoa học.
Vậy tôi nên đọc sách nào?
Nếu mình có thể giới thiệu cho bạn chỉ 2 quyển sách, đó sẽ là The Total Money Makeover của Dave Ramsay. Tuy nhiên không có nghĩa là chỉ đọc 2 cuốn này thôi là đủ. Hiện nay mình vẫn đọc ít nhất là 5 cuốn mỗi tháng. Và không có ý định sẽ đọc chậm lại hay đọc đủ rồi.
Mình cố gắng viết bài cẩm nang tài chánh cho người đến Mỹ này một cách chi tiết và cụ thể. Nhưng biết sẽ không tránh khỏi tính chất chung chung. Tuy nhiên, tình trạng thực tế đáng báo động. Ngày nay là phần lớn mọi người đều coi nhẹ tài chánh cá nhân. Họ nghĩ là chỉ cần bỏ tiền vào 401k hay IRA,. Tìm được life insurance agent tốt, tìm được fund tốt, hay tìm được “chuyên gia” để học hỏi là tương lai sẽ tốt đẹp. Chính bản thân bạn mới là chuyên gia, nếu bạn muốn. Cái đầu của bạn mới là khối tài sản lớn nhất, nếu bạn chịu đầu tư cho nó. Chính bạn mới là người đáng tin cậy nhất. Chứ không phải bất kỳ một agen hay cố vấn nào cả.
