Các chiến lược tối ưu thuế mình biết có thể tóm lược thành: trì hoãn đóng thuế (để nhờ lãi kép sinh tài sản nhanh hơn), trì hoãn hiện thực hoá lợi nhuận để tối thiểu hoá tổng lãi (realized capital gain) và hiện thực hoá tổng lỗ (realized capital loss). Nói cách khác, “gồng lãi” càng lâu càng tốt và “cắt lỗ” càng sớm càng tốt. Nếu bạn cần một lí do để thực hiện việc gồng lãi và cắt lỗ sớm, bạn có thể nghĩ đến việc giảm thuế phải đóng của mình.
Nếu các bạn còn trẻ, mình thấy có một số chiến lược khác như sau:
1. Mở 1 tài khoản Roth IRA, mỗi năm đóng 6K. Tất cả các hoạt động active trading (nhất là liên quan đến option) thì nên làm trong tài khoản Roth IRA để nó lớn nhanh nhất mà không phải đóng thuế.
2. Mở 1 tài khoản IRA thường, mỗi năm đóng 6K. Tài khoản này cũng dành cho active trading (nhất là liên quan đến option) để nó lớn nhanh. Cuối năm thì convert sang Roth IRA để tăng vốn cho Roth IRA. Vì tiền trong Roth IRA không phải đóng thuế nên ta dồn vốn vào đó càng nhiều càng tốt.
Chú ý giao dịch trong các tài khoản IRA cần thận, vì mỗi năm chỉ được góp 6K vào thôi.
3. Tài khoản brokerage thông thường thì dùng các chiến thuật đầu tư long term, tránh không bán share hoặc bán share ngắn ngày.
4. Lập gia đình sớm. Khai thuế theo diện có gia đình thì mức thuế thấp hơn diện độc thân.
5. Chú ý các khoản khấu trừ thuế như child tax credit, education credit…
6. Chuyển sang sống ở các tiểu bang không có thuế thu nhập cá nhân như TX, FL, WA…
7. Tận dụng các tài khoản 401(k). Thường employer có chính sách matching: nếu bạn góp 5% vào tài khoản 401(k) thì họ cũng góp 5% chẳng hạn. Vì thế bạn nên góp tối đa vào 401(k). Nếu chuyển thành Roth 401(k) thì càng tốt. Nếu employer cho chuyển thành IRA thì bạn nên chuyển thành Roth IRA (chú ý lần nữa: tiền trong Roth IRA được miễn thuế).
Khi khai thuế, bạn có thể phải chú ý đến wash sale, khái niệm trong luật thuế liên quan đến việc tính capital loss. Vì cùng một sản phẩm hoặc nhiều sản phẩm tương tự, việc tính lãi và lỗ không đơn giản. Ví dụ, tháng 1/2019 mình mua 100 cổ phần XYZ giá 100$ (chi phí 10K). Tháng 11/2019 mình mua thêm 100 cổ phần XYZ giá 130$. Tháng 12/2019 mình bán 100 cổ phần XYZ giá 110$. Vậy mình sẽ khai thuế là lỗ hay lãi?
Hệ thống quản lí cổ phiếu mô tả sở hữu của bạn. Nếu bạn mua 100 cổ phần thì sau khi quyết toán, bạn sở hữu 100 cổ phần. Sau đó bạn mua thêm 100 cổ phần thì bạn sở hữu 200 cổ phần (với các mức giá khác nhau). Khi bạn bán 100 cổ phần thì 100 cổ phần này được bán trong số 200 cổ phần bạn sở hữu. Bạn được tuỳ chọn 100 cổ phần nào trong số bạn đã mua để khớp với lệnh bán. Hoạt động này gọi là matching lot.
Mọi việc sẽ còn phức tạp hơn khi bạn mua và bán không cùng số lượng. Ví dụ, mua 100 rồi mua thêm 150, rồi bán 30, rồi mua lại 40, rồi bán 20… Khi khai thuế, bạn phải tự khớp giữa các cổ phần mua và bán để tối ưu hoá thuế. Như trong ví dụ trên, mình sẽ chọn khớp 100 cổ phần mua tháng 11/2019 và 100 cổ phần bán tháng 12/2019, để có tổng lỗ là 2000$. 1000 cổ phần mua tháng 1/2019 có lãi trên giấy là 1000$ thì mình giữ lại.
Nếu tháng 12 mình bán 150 cổ phần chứ không phải 100 cổ phần thì mình sẽ khớp 100 bán với 100 mua tháng 11 (lỗ 2000$) và 50 bán với 50 mua tháng 1 (lãi 500$) để có tổng lỗ là 1500$. Chú ý chiến lược của mình: tối đa hoá lỗ hiện thực và trì hoãn lãi trên giấy càng nhiều càng tốt.
Việc tuỳ chọn này có thể dẫn tới wash sale, là hành động cố tình tạo lỗ giả. Ví dụ, tháng 1 mình mua 100 cp giá 100. Tháng 11 mình bán 100 cp với giá 90 (tổng lỗ 1000$). Tháng 12 mình mua lại 100 cp với giá 85 hoặc thấp hơn (giả sử cổ phiếu đang giảm giá). Vì cổ phần mua tháng 12 chưa bán, nên mình sẽ được khai lỗ 1000$ năm đó. Nhưng dù bán hay không bán thì hết năm tài chính mình vẫn sở hữu 100 cổ phần (danh mục tài sản không đổi, giá trị tham chiếu cuối năm không đổi). Nói cách khác, thông qua wash sale, mình tạo ra một giao dịch lỗ mặc dù tài sản không đổi.
Để cấm wash sale, luật thuế Mỹ không cho phép mình khai báo lỗ nếu có giao dịch cùng một loại sản phẩm tài chính trong vòng 30 ngày (có thể mua rồi bán hoặc ngược lại). Ví dụ, như trường hợp trên, mình không được khai lỗ 1000$ (vì bán tháng 11 và mua lại tháng 12 qúa gần). Phần lỗ đó phải chuyển qua giao dịch sau (giá mua của 100 cp tháng 12 sẽ phải ghi thành 95 chứ không phải 85 để chuyển lỗ vào đó)
Bài viết của anh Nam Minh được đăng lần đầu trên Facebook và được đăng lại tại Vietish với sự đồng ý của tác giả.
