Kiếm tiền đã khó, giữ tiền còn khó hơn. Một tác giả viết sách đầu tư ước tính cứ mỗi 1$ chúng ta kiếm được thì chúng ta phải đóng các loại thuế phí khoảng 40c, đóng tiền lãi các khoản vay khoảng 25c. Tiền thực sự chúng ta giữ cho mình chỉ còn 35c. Vì thế, chúng ta không chỉ phải giỏi về investing và trading. Chúng ta cũng phải giỏi tax và financial planning để giữ lại càng nhiều tiền cho mình càng tốt.
Nếu bạn là newbie trader, năm nay là năm đầu tiên bạn trading kiếm tiền thì sang năm chắc sẽ có nhiều điều ngạc nhiên và thách thức đón chờ khi bạn khai thuế. Mình khuyên bạn nên tự khai thuế cho mình để hiểu xem tiền kiếm được của mình đi đâu hết. Những chuyên viên thuế có thể giúp bạn khai thuế, nhưng đây là tiền của bạn, chỉ có bạn mới hiểu rõ ngóc ngách những tình huống của mình. Chỉ có bạn mới mong mình phải được hoàn thuế càng nhiều càng tốt.
Capital gain là khoản thu nhập, lợi nhuận bạn có được trong các giao dịch tài chính: mua bán stock shares, options, cổ tức (dividend) từ cổ phần bạn nắm giữ, lợi tức (interest) từ các khoản bạn cho vay (savings account)… Capital gain là một thành phần trong tổng thu nhập của bạn (gross income) và bạn sẽ phải đóng thuế cho nó.
Lợi nhuận chỉ được xác định khi giao dịch đã hoàn thành. Ví dụ, bạn mua 100 cổ phiếu Apple với giá 300 ngày 1/1/2020 và bán với giá 320 ngày 6/1/2020. Khi đó capital gain là 2,000$. Nếu bạn chưa hoàn thành giao dịch, tức là mới mua mà chưa bán thì lợi nhuận đó chưa được chuyển thành tiền (được gọi là unrealized capital gain), bạn chưa phải báo cáo về khoản lợi nhuận đó trong biểu thuế và tất nhiên chưa phải đóng thuế cho nó.
Tip 1. Buy and hold. Nếu bạn mua cổ phiếu và giữ nó rất lâu không bán thì dù bạn có lãi bao nhiêu bạn cũng không phải đóng thuế. Các tỉ phú giàu vì họ làm cách này. Ví dụ, Warren Buffet có thể mua cổ phiếu 30 – 40 năm trước chưa bán nên dù cổ phiếu có tăng giá hàng trăm lần, ông ý vẫn không phải đóng thuế.
Nếu giao dịch đã hoàn thành thì dựa vào thời gian nắm giữa tài sản, ta có long term và short term gain. Nếu bạn mua rồi bán sau đó ít nhất 1 năm thì đó là long term gain. Nếu mua rồi bán trong chưa quá 1 năm thì đó là short term gain.
Short term gain được đánh thuế theo mức thuế thu nhập của bạn. Ví dụ, bạn đang phải đóng ở mức 24% thì short term gain sẽ bị đánh thuế ở mức đó.
Long term gain chỉ có 3 mức: 0% (cho mức nhỏ hơn 39K), 15% (từ 39K đến 426K), và 20% (cho mức lớn hơn 426K). Rõ ràng long term gain tốt hơn short term gain.
Tip 2. Long term gain. Để giảm thuế phải đóng, bạn nên kiếm nhiều long term gain hơn short term gain. Thay vì giao dịch hàng ngày, bạn có thể chọn mua các cổ phiếu có tiềm năng phát triển lâu dài để nắm giữ trong nhiều năm.
Ngoài ra, các sản phẩm tài chính dựa trên chỉ số như SPX options, ES futures… được ưu đãi: 60% capital gain của chúng được coi là long term, 40% được coi là short term. Do đó mình thích trade options và futures của SPX hơn options của common stock.
Khi đầu tư vào nhiều sản phẩm tài chính, mọi người có thể có cả lỗ và lãi. Khi khai thuế, ta phải tính tổng capital gain và khấu trừ tổng capital loss. Nếu tổng gain > tổng loss thì mình chỉ phải đóng thuế trên khoản chênh lệch. Nếu tổng loss > tổng gain thì mình có thể được miễn tối đa 3000$ từ khoản lỗ chênh lệch, phần còn lại có thể dùng cho các năm sau. Thực tế phức tạp hơn một chút vì mình còn phải bù trừ long-term và short-term gain/loss trước khi tính tổng lại.
Ví dụ, năm 2020, giả sử sau khi tính toán, mình xác định mình lỗ tổng cộng 10K. Mình sẽ khấu trừ 3K vào hồ sơ thuế năm 2020. Nếu sang năm 2021, mình có tổng lãi 15K thì mình sẽ được trừ đi 7K lỗ năm trước chưa dùng, chỉ phải đóng thuế 8K phần chênh lệch. Nếu năm 2021, mình tiếp tục lỗ 20K thì tổng lỗ mới là 27K. Mình được khấu trừ 3K trong hồ sơ thuế năm 2021 và dùng 24K còn dư cho các năm tiếp. Giả sử trong 8 năm tiếp theo mình bỏ nghề trading, không có capital gain hay loss gì thì mỗi năm mình được trừ dần 3K cho đến hết.
Còn đây là một chuyện thú vị liên quan. Báo New York Times phát hiện ra từ năm 1985 đến năm 1994, ông Trump khai báo lỗ tổng cộng hơn 1 tỉ USD nên gọi ông ta là “the billion dollar loser”. Khoản lỗ này là lớn nhất trong lịch sử nước Mỹ (the biggest business losses of any single taxpayer in American history). Nhờ nó mà ông Trump không phải đóng thuế thu nhâp trong suốt 18 năm tiếp theo (khấu trừ dần 1 tỉ USD loss vào capital gain của từng năm). Có lẽ đây là một lí do vì sao ông Trump không dám công khai hồ sơ thuế của mình và kháng cáo lên tận Toà Án Tối Cao (Supreme Court) của Mỹ để ngăn cản Quốc hội và dân chúng Mỹ điều tra. Ông Trump cũng từng khai báo phá sản (bankruptcy) 6 lần và dân chúng đang chế diễu “Everything Trump touches dies”.
Tip 3. Realize capital loss. Như vậy, để giảm thuế phải đóng, chúng ta ưu tiên cắt lỗ. Các khoản lỗ này sẽ được bù trừ với các realized capital gain để giảm tổng capital gain. Như vậy, trái với tâm lí thông thường chúng ta thường chốt lời nhanh và ôm lỗ lâu dài, để tối ưu hoá thuế thì chúng ta phải cắt lỗ nhanh và ôm lời (unrealized capital gain) càng lâu càng tốt
Bài viết của anh Nam Minh được đăng lần đầu trên Facebook và được đăng lại tại Vietish với sự đồng ý của tác giả.